Katalonia na wokandzie

W grze w szachy wygrywa ten, kto pozbawi ruchu króla przeciwnika. Nie ma znaczenia, ile figur ma wtedy na szachownicy każda ze stron. Jeśli król nie może się ruszyć – przegrywa. Pokonanie króla jest końcem gry, a pozostałe na szachownicy figury nic nie znaczą. Dwóch młodych mężczyzn ubranych w bluzy z kapturami i balaklawy przyszło rozegrać partię szachów na ulicach Barcelony, podczas Pikniku dla Republiki. Początkowo nie chcieli powiedzieć, jak się nazywają ani ile mają lat („dwadzieścia kilka”). Swoje twarze ujawnili dopiero po zakończeniu gry i również wtedy odpowiedzieli na pytania.

Jest noc z niedzieli na poniedziałek, 20 października 2019 r. Sześć dni minęło od wyroku skazującego liderów katalońskiego ruchu niepodległościowego na karę pozbawienia wolności od 9 do 13 lat za udział w organizacji referendum, a następnie – ogłoszeniu niepodległości w październiku 2017 r.

Sześć dni wypełnionych protestami obywateli przeciwko wyrokom, które independentistas (zwolennicy ruchu niepodległościowego) uznali za niesprawiedliwe.

Sześć dni blokad dróg i torów, …

starć z policją, zamieszek, …

ran, aresztowań, …

szabrownictwa, a nawet blokady lotniska w Barcelonie, która trwała kilka godzin.

Obraz dwóch młodych separatystów rozgrywających partię szachów z zakrytymi twarzami, fotografowanych przez media, przypomina o uczestnikach pełnych przemocy wydarzeń całego tygodnia – tak samo młodych ludziach, których twarze także były zakryte. Ci dwaj młodzi mężczyźni brali udział w niemal każdym proteście i twierdzą, że zostali pobici przez policję.

– Tam było mnóstwo przemocy, musieliśmy się bronić, ale przemoc była też reakcją na dysproporcję w środkach stosowanych przez policję i na przekraczanie uprawnień. Część ludzi stawiała barykady, żeby się bronić, a część niszczyła wszystko dookoła – mówi jeden z graczy, odcinając się od szabrowników, których postrzega jako napastników atakujących niewinnych cywilów.

– Za każdym razem, kiedy ktoś rzuca kamieniem, policja musi się chronić.

Za każdym razem, kiedy podpalana jest barykada, policja musi się zatrzymać i ją usunąć, nie może przejść po protestujących. Jeśli lecą w ich stronę kamienie, policjanci nie mogą atakować. Istnieje różnica między nieuzasadnioną przemocą a przemocą skierowaną przeciw nieproporcjonalnym atakom ze strony policji – dopowiada drugi młodzieniec.

To właśnie przemoc zdominowała przekazy medialne i przysłoniła olbrzymie demonstracje przeciwko skazaniu przywódców separatystów. Niektórzy niesłusznie twierdzą, że przemoc tamtych dni jest cechą ruchu niepodległościowego. To nieprawda, jednak bez przemocy kwestia niepodległości Katalonii nie zyskałaby zainteresowania międzynarodowej prasy.

Młodzi ludzie nie mają gotowego rozwiązania problemu Katalonii, ale wierzą, że metody stosowane przez rząd – jak tymczasowe zawieszenie autonomii Katalonii w następstwie deklaracji niepodległości w 2017 r., kryminalizacja i wyroki, które wywołały protesty – są niesłuszne.

Ainoa ma 20 lat, studiuje turystykę i pracuje jako hostessa. Wraz z przyjaciółmi przyszła na Piknik dla Republiki, „aby wydostać skazanych z więzienia”, ponieważ wyrok jest „niesprawiedliwy”: skazano wyłącznie polityków, którzy spełnili swoje obietnice, czyli doprowadzili do referendum niepodległościowego. – Tylko dlatego, że ktoś podpalił pojemniki na śmieci, nie można robić z wszystkich młodych ludzi kryminalistów – mówi Ainoa. – Co nam dały ciche protesty?

Jej wizja przyszłości jest pesymistyczna. Młoda kobieta wierzy, że w Katalonii zostanie ogłoszony stan wyjątkowy i że nie uda się uwolnić ludzi, których nazywa więźniami politycznymi. Krytykuje zarówno rząd Katalonii, jak i Hiszpanii.

– Jeśli wspierasz niepodległość, nie możesz kryminalizować ludzi, którzy palą śmietniki – stwierdza Ainoa, dając jasno do zrozumienia, że odnosi się do niepodległościowych polityków krytykujących przemoc uliczną. – Jak mam zostać pobita przez policję za demonstrowanie na ulicy, to wolę zbudować barykadę, bo moje zdrowie jest ważniejsze niż ten śmietnik. Barcelona to nie latarnie i pojemniki na śmieci, Barcelona to ludzie.

Istnieje jeszcze inna Katalonia, która w tych dniach nie pojawiała się w międzynarodowych mediach. Katalonia, która nie wyległa na ulice w ramach protestu i trwała w swojej normalności. Katalonia, która czuje się częścią Hiszpanii. To mniej więcej połowa populacji – według ankiety z 2018 r. 46,2% Katalończyków chce, aby Katalonia pozostała częścią Hiszpanii, podczas gdy 46,1% chce, aby stała się niepodległym państwem. To oznacza, że 7,7% ludzi nie wie, co myśleć, albo nie ma zdania.

Ankieta ukazuje obraz Katalończyków podzielonych na dwa obozy, jednak przynajmniej od roku 2012 w parlamencie Katalonii istnieje wyraźna przewaga zwolenników prawa do decyzji, a od 2015 rządzi większość opowiadająca się za niepodległością. W 2017 r. owa większość wezwała do organizacji referendum niepodległościowego i w konsekwencji ogłosiła niepodległość Katalonii jako osobnego państwa.

W następstwie poważnych zamieszek podczas strajku generalnego 18 października 2019 r. ciężko ranny został jeden z policjantów. Rankiem 20 października grupa obywateli wybrała się do siedziby hiszpańskiej policji w Barcelonie, aby podziękować i okazać wsparcie.

Policjantów odzianych w hiszpańskie flagi obdarowano kwiatami i pizzą. Kierowcy przejeżdżających obok aut trąbili, wyrażając poparcie. Po drugiej stronie ulicy separatyści wyrażali sprzeciw.

Tak jak w czasie protestów katalońskich, wiele osób wspierających policję nie chce podawać nazwisk ani dać się sfotografować – w obawie przed represjami i krytyką ze strony aktywistów niepodległościowych. Pokazać swoją twarz zgadza się Félix García, mężczyzna w średnim wieku, mieszkaniec Barcelony. Policjantom, „którzy ryzykują życiem”, przyniósł bukiet kwiatów. W jego ocenie Sąd Najwyższy powinien jeszcze surowiej traktować uczestników kolejnych wydarzeń, ponieważ „przyczyną zamieszek są osoby, które znalazły się w więzieniach”. García wzywa hiszpański rząd do działania i chce, żeby prawo było egzekwowane: „Należy zrobić wszystko, by zatrzymać bieg wydarzeń.”

„Musimy powstrzymać rząd Katalonii”. Zdaniem naszego rozmówcy zwolennicy niepodległości „stosują przemoc” i za pomocą „faszystowskich” metod straszą tych mieszkańców Katalonii, którzy czują się Hiszpanami. García twierdzi, że poparcie dla dążeń niepodległościowych przez wiele lat rosło, ale teraz maleje.

Według hiszpańskich nacjonalistów, którzy udzielili wywiadów przed siedzibą policji, hipotetyczne – ich zdaniem w praktyce niemożliwe – uzyskanie niepodległości oznaczałaby ruinę Katalonii i odpływ dużych firm.

Mari Carmen Lorenzo Fernández, kobieta po sześćdziesiątce, mieszkanka Barcelony, razem z mężem prowadzi tu firmę. Ma niebieskie włosy i oczy pomalowane również na niebiesko. Przyszła wyrazić poparcie dla funkcjonariuszy, którzy „mają ręce związane przez hiszpański rząd”.

Jako wyborczyni, członkini i kandydatka z ramienia skrajnie prawicowej partii Vox, czuje frustrację wynikającą z niemożności działania w obliczu przemocy, która przez cały tydzień doprowadzała ją do łez. Zdaniem Lorenzo Fernández, byłej mistrzyni Hiszpanii w taekwondo, rozwiązaniem jest likwidacja autonomii – nie tylko Katalonii, ale w całej Hiszpanii.

Minął rok – Katalonia

Od czasu wyroku ogłoszonego 14 października 2019 r. w Katalonii wydarzyło się wiele.

Hiszpański Sąd Najwyższy usunął z urzędu na 18 miesięcy przewodniczącego Generalitat de Catalunya (prezydenta Katalonii) Quima Torrę. 28 września br. sędziowie podtrzymali ubiegłoroczną decyzję sądu niższej instancji, który stwierdził, że Quim Torra odmówił usunięcia separatystycznych symboli z siedziby autonomicznego rządu – żółtych wstążek powieszonych w solidarności ze skazanymi w procesie politykami katalońskimi. Torra został przewodniczącym Generalitat de Catalunya w maju 2018 r. po odejściu Carlesa Puigdemonta

Lewicowa partia Podemos dołączyła do rządzącej w kraju Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej, tworząc rząd koalicyjny.

Były przewodniczący Generalitat de Catalunya Carles Puigdemont jest teraz oficjalnie posłem Parlamentu Europejskiego. W ten sposób chroni się przed działaniami hiszpańskiego sądu, który chce go osądzić za czyny z 2017 r.
Niedawno wyszły na jaw informacje o domniemanej korupcji emerytowanego króla Hiszpanii.

Według oficjalnych danych pandemia COVID-19 spowodowała ponad 5750 zgonów w Katalonii i ponad 30 000 hospitalizacji.Po gorącej jesieni i oczekiwaniu na wyrok sądu przyszła wiosna ze wszystkimi obostrzeniami i alarmujący dekret hiszpańskiego rządu mający na celu powstrzymanie transmisji koronawirusa. Nawet hiszpańska armia została rozmieszczona w Katalonii.

Kryzys zdrowotny odsunął na boczny tor kwestie terytorialne i narodowe. Chociaż spory polityczne również się pojawiły. Tym razem o to, która administracja była odpowiedzialna za załamanie się systemu opieki zdrowotnej.

Wróćmy jednak do minionej normalności. Do świata bez wirusa SARS-CoV-2.

28 kwietnia 2019 r., pięć i pół miesiąca przed ogłoszeniem wyroku w sprawie katalońskich polityków, w Hiszpanii odbyły się wybory parlamentarne. Zwycięskiej Hiszpańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej (PSOE) nie udało się jednak zdobyć większości parlamentarnej, a miesiące negocjacji międzypartyjnych nie przyniosły porozumienia umożliwiającego utworzenie nowego rządu. Wybory parlamentarne zostały więc powtórzone.10 listopada 2019 r. odbyły się czwarte wybory w ciągu ostatnich czterech lat i drugie w 2019 r. Niemal miesiąc po wyroku sądowym dotyczącym katalońskich separatystów socjaliści uzyskali 28,7% poparcia i 123 mandaty, tym razem łącząc siły z lewicową partią Unidas Podemos. Powtórzone wybory niewiele zmieniły w przypadku partii niepodległościowych. Tymczasem skrajnie prawicowa partia Vox, która podczas procesu sądowego zażądała nawet 74 lat więzienia dla niepodległościowych przywódców, stała się trzecią siłą polityczną w parlamencie.

Mireia Vehí, członkini Kongresu Deputowanych w Madrycie z ramienia antykapitalistycznej partii niepodległościowej CUP, mówi, że październikowe protesty, „pomimo braku wysunięcia konkretnego żądania”, zaowocowały negocjacjami między rządami katalońskim i hiszpańskim, „co było wydarzeniem bez precedensu od początku procesu niepodległościowego”. Spotkanie to odbyło się tylko raz, pod koniec lutego br., i uczestniczyli w nim premier Hiszpanii Pedro Sánchez i prezydent Katalonii Quim Torra, a także kilkoro reprezentantów obu rządów. Trzy tygodnie później rozpoczął się w Hiszpanii kryzys związany z koronawirusem. Pandemia pokrzyżowała plany ponownych spotkań – miały odbywać się raz w miesiącu. Obie administracje nie spotkały się ani osobiście, ani wirtualnie.

– Z perspektywy represyjnej to jest całkowita stagnacja. Nadal mamy więźniów i zesłańców. Nie było referendum i nie ma perspektyw, aby ten dialog przyniósł konkretne owoce – wyraża niezadowolenie Vehí. Jej partia zdecydowała się po raz pierwszy wystartować w hiszpańskich wyborach w listopadzie 2019 r. ze względu na „blokadę polityczną i nasilenie represji”. – Uznaliśmy, że głos w sprawie niepodległości w ramach dyskursu i akcji protestacyjnych jest konieczny – dodaje Vehí. Według niej dwie partie niepodległościowe w rządzie katalońskim nie chcą oderwania Katalonii od Hiszpanii.

Isabel Elbal Sánchez, prawniczka byłego przewodniczącego Generalitat de Catalunya Carlesa Puigdemonta,, uważa, że ​​„niepodległość nie jest zakazana nigdzie na świecie poza Hiszpanią”.

Według adwokatki Puigdemonta ​​specjalna grupa robocza ds. arbitralnych zatrzymań Organizacji Narodów Zjednoczonych doszła do wniosku, że pozbawienie wolności katalońskich polityków i działaczy niepodległościowych przed ich skazaniem przez sąd było samowolne, a Sąd Najwyższy, który ich ostatecznie skazał, nie był „właściwym sądem”. Ponadto zdaniem specjalnej grupy roboczej ds. arbitralnych czyny, za które sądzono katalońskich polityków, „dokonywane były w ramach korzystania z wolności opinii, wypowiedzi, zgromadzeń, zrzeszania się i udziału w życiu politycznym przez kilka lat”.

Puigdemont uciekł do Belgii, aby uniknąć aresztowania, i od wyborów europejskich w 2019 r. jest posłem do Parlamentu Europejskiego. On i jego czterej byli doradcy rządowi mieszkają w różnych państwach Unii Europejskiej. Zadeklarowali, że nie będą stosować się do postanowień hiszpańskiego wymiaru sprawiedliwości. Zostaną aresztowani, jeśli wrócą do Hiszpanii. W sierpniu 2020 r. belgijski sąd wydał nieprawomocny wyrok odmawiający zastosowania europejskiego nakazu aresztowania wystawionego przez Hiszpanię wobec byłego ministra katalońskiego rządu Lluisa Puiga. Według belgijskiego sędziego hiszpański Sąd Najwyższy nie jest właściwym organem, aby żądać wydania i aresztowania katalońskiego polityka. To pierwszy przypadek, gdy sędzia wziął pod uwagę linię obrony prawników reprezentujących polityków walczących o niepodległość Katalonii.

Zdaniem Isabel Elbal Sánchez to przełomowy wyrok, który zmienia wszystko. Dowodzi on, że ​​hiszpański Sąd Najwyższy nie powinien sądzić walczących o wolność, którzy zostali już skazani i przebywali w więzieniu. – Zostały ujawnione wszystkie naruszenia prawa popełnione przez Sąd Najwyższy – dodaje Elbal Sánchez.

Hiszpański Sąd Najwyższy nie odpowiedział na pytania Outriders dotyczące tego wyroku, ale jeden z prokuratorów, który brał udział w procesie, publicznie zabrał głos.

Według hiszpańskiego prokuratora Javiera Zaragozy , wyrok ten jest „nonsensem belgijskiego wymiaru sprawiedliwości”, który oparto na „niewiarygodnym i niedopuszczalnym uzasadnieniu”. Prokurator twierdzi, że ​​belgijski wymiar sprawiedliwości nie zastosował się do przepisów prawa europejskiego i prawdopodobnie ponownie przegra sprawę przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (ETPC). W 2019 r. Belgia przegrała przed ETPC po odmowie wydania Hiszpanii członka ETA, separatystycznej organizacji terrorystycznej hiszpańskich Basków.

Oskarżony, którego broni Isabel Elbal Sánchez, posiada obecnie immunitet, będąc posłem do Parlamentu Europejskiego. Jednak ta ochrona prawna może zostać zniesiona do końca roku, jeśli PE tak postanowi. – Jeśli tak się stanie, hiszpański Sąd Najwyższy musiałby wydać kolejny europejski nakaz aresztowania, a my wracamy do punktu wyjścia. Belgijski sędzia musiałby zdecydować, czy przekazać Puigdemonta sądom hiszpańskim, aby tam odbyła się rozprawa. Gdyby hiszpański Sąd Najwyższy zdecydował się na wydanie europejskiego nakazu aresztowania, ten sam belgijski sędzia musiałby stwierdzić, że Sąd Najwyższy nie jest właściwy organem do podjęcia takiej decyzji. To Dzień Świstaka – tłumaczy Elbal Sánchez.

Prawniczka Puigdemonta sugeruje odstąpienie od rozwiązania sporu drogą sądową. – Prawo karne nie ma już znaczenia. Służyło jedynie podkreśleniu wszystkich naruszeń popełnionych przez Sąd Najwyższy – tłumaczy Elbal Sánchez i prosi, aby politycy podjęli dialog. – Podczas rozmów w lutym br. nie było żadnego przedstawiciela Puigdemonta – oburza się adwokatka.

Ángel Gómez jest pracownikiem Mossos d’Esquadra, katalońskiej autonomicznej policji,, i przewodniczącym stowarzyszenia Związek Mossos na rzecz Konstytucji Hiszpanii (Unió de Mossos per la Constitució). Gómez uważa, że ​​Katalonia znajduje się obecnie na „krawędzi konfliktu cywilnego o potencjalnych katastrofalnych i dramatycznych skutkach”, który zagroziłby „wszystkim regionom Hiszpanii”. Według Ángela „niepodległość Katalonii jest częścią programu destabilizacji prowadzonego przez lewicową nostalgię, zwolenników przestarzałych ideologii zakamuflowanych pod flagami feministek, kolektywów homoseksualnych, wegańskich, prozwierzęcych i antynuklearnych”.

Tę wizję konfliktu odrzuca antykapitalistyczna polityczka Mireia Vehí: – Ci, którzy są najbardziej zainteresowani promowaniem wizji dwóch bloków w Katalonii, systematycznie blokują demokratyczne rozwiązanie problemu. Referendum to sposób na uniknięcie podziału społeczeństwa na dwie części i możliwość oddania głosu, gdy potrzebne jest inne spojrzenie na kwestie narodowe.

Kataloński policjant również zaprzecza istnieniu konfliktu w Katalonii. – Istnieje jednak ogólna działalność wywrotowa prowadzona przez nielegalne instytucje autonomiczne, ale za zgodą rządu centralnego. Naród hiszpański został porwany przez skorumpowaną klasę polityczną o zabarwieniu zbuntowanym i bolszewickim – uważa Ángel Gómez. Według niego nie istnieje rozdarcie społeczeństwa na pół – za i przeciw niepodległości Katalonii – ale „społeczny aktywizm oparty na fikcji politycznej zainicjowanej przez reżim i dotowane przez niego media, a także przez pełną indoktrynacji szkołę, której cele i środki pozostają nielegalne”.

Zdaniem Gómeza do ulicznych działań podżegają „polityczni kryptokomisarze, przebrani za nauczycieli licealnych i uniwersyteckich, oraz media. W tej masie znaleźli się również aktywiści o anarcho-faszystowskiej symbolice i postawach, którzy inicjują eskalację przemocy, aby powstrzymać działania mające na celu przywrócenie praworządności”. W ten sposób, jak mówi policjant, udaje się im „udawać ofiary i otrzymywać międzynarodowe wsparcie ze strony państw, które niezbyt znają się na sytuacji politycznej i społecznej w Hiszpanii i których postrzeganie Hiszpanii opiera się na stereotypach sprzed 60 lat”.

14 października 2019 r. ogłoszono wyrok w sprawie katalońskich polityków i protesty uliczne przybrały na sile. Ponad rok później pochodzący z Chin wirus układu oddechowego zamknął na miesiące katalońskie ulice i przerwał próbę zbliżenia stanowisk między władzą centralną a autonomiczną. W międzyczasie na murawie meczu rewanżowego na stadionie Europa obie drużyny prawników rozpoczynają intensywną rozgrzewkę. El Clásico Madryt kontra Barcelona poprowadzi sędzia ze Strasburga, reprezentant Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.