Świat 2017 to zestawienie najistotniejszych wydarzeń z ostatnich 12 miesięcy. Przedstawia fakty z różnych części świata budzące uczucia i emocje, ale przede wszystkim kształtujące naszą rzeczywistość. Prezentujemy przygotowany przez zespół Outriders przegląd wydarzeń politycznych, gospodarczych i społecznych, a także najistotniejsze odkrycia naukowe i wyczyny sportowe z 2017 r.
Yukiya Amano, szef Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, oświadczył w Wiedniu, że Iran wypełnił postanowienia porozumienia atomowego, które zostało zawarte w 2016 r. Na tej podstawie John Kerry, sekretarz stanu USA, oraz Federica Mogherini, szefowa dyplomacji Unii Europejskiej, poinformowali o zniesieniu sankcji. Iran od ponad 10 lat, w związku z rozwijaniem programu nuklearnego, był krytykowany przez państwa zachodnie, które sankcjami chciały wymóc zaprzestanie działań, twierdząc, że prowadzą one do budowy własnej bomby atomowej.
Doszło do długo wyczekiwanej ekstradycji Joaquina Guzmana "Chapo", szefa kartelu narkotykowego Sinaloa, z Meksyku do Stanów Zjednoczonych. Przestępca przez lata uważany był za najbogatszego i najbardziej wpływowego handlarza narkotyków na świecie. W latach 90. zaczął przerzucać narkotyki na szeroką skalę, używając do tego m.in. łodzi podwodnych i budując tunele pod granicą ze Stanami Zjednoczonymi. „Chapo” obecnie oczekuje na proces w więzieniu w Nowym Jorku.
Donald J. Trump został zaprzysiężony na 45. prezydenta Stanów Zjednoczonych. W listopadzie 2016 r. wygrał wybory z kandydatką demokratów – Hillary Clinton. Jego pierwsze decyzje to m.in. rozpoczęcie procesu wycofywania się z umowy TPP (Transpacyficznej Umowy o Wolnym Handlu) oraz ograniczenie możliwość przyjazdu do USA obywatelom siedmiu państw muzułmańskich. Pierwszy rok kadencji Trumpa upłynął pod znakiem trwającego śledztwa w sprawie jego powiązań z Rosją oraz ingerencji tego kraju w proces wyborczy w USA. Nie mniej istotna była walka z częścią amerykańskich mediów, które oskarża o szerzenie „fałszywych newsów” na swój temat.
Michael Flynn, pełniący obowiązki doradcy prezydenta USA ds. bezpieczeństwa narodowego (National Security Advisor - bardzo ważne stanowisko w administracji USA), podał się do dymisji. Flynn, emerytowany generał, który od lutego 2016 r. doradzał Donaldowi Trumpowi, rozmawiał w grudniu 2016 r. z Sergeyem Kislakiem, rosyjskim ambasadorem w USA. Zaprzeczył jednak, że spotkanie się odbyło. 9 lutego 2017 r. pojawiły się dowody, które potwierdziły rozmowę. Była to najkrótsza, bo trwająca 24 dni, kadencja urzędnika na tym stanowisku. W grudniu 2017 r. Flynn przyznał się do winy i kłamstwa wobec FBI, zeznając na temat swoich kontaktów z administracją rosyjską podczas trwania zmiany rządu w USA (od zakończenia wyborów w listopadzie 2016 r. do zaprzysiężenia w styczniu 2017 r.).
CETA to kompleksowa umowa gospodarczo-handlowa, która docelowo zniesie 99 proc. opłat pomiędzy Kanadą a państwami Unii Europejskiej. Liberalizacja obejmie sektor przemysłowy i rolno-spożywczy. Porozumienie zakłada również swobodny przepływ usług i możliwość transferu pracowników wewnątrz firm.
Część negocjowanej od 2009 r. umowy weszła w życie 21 września. Do pełnego wdrożenia przepisów konieczna jest jej ratyfikacja przez wszystkie kraje członkowskie UE.
Pierwszym premierem, od czasu zamachu stanu w 1989 r., został Bakri Hassan Salih. Do tej pory pełnił funkcję generała sił specjalnych, ministra obrony oraz wiceprezydenta.
Zdaniem sudańskiej opozycji prezydent Omar al-Baszir po 28 latach powołał go na stanowisko premiera, aby wprowadzić atmosferę sprzyjającą rozwojowi gospodarczemu kraju.
Premier Theresa May poinformowała Izbę Gmin o rozpoczęciu procedury wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. List notyfikujący intencję brexitu został podpisany przez brytyjską premier 28 marca, a dzień później przekazano go na ręce Donalda Tuska, przewodniczącego Rady Europejskiej. O rozpoczęciu dwuletniej procedury wyjścia z UE zadecydowało referendum przeprowadzone w Wielkiej Brytanii 23 czerwca 2016 r., w którym 51,89 proc. obywateli opowiedziało się za wystąpieniem ze wspólnoty.
86 osób w tym 30 dzieci zginęło w Chan Szajchun w Syrii po ataku bronią chemiczną, o który oskarżono prezydenta Syrii Baszara al-Asada. Konsekwencją ataku była akcja zbrojna USA przeprowadzona 7 kwietnia na rozkaz prezydenta Donalda Trumpa. Zaatakowano bazę lotnictwa syryjskiego, używając 59 pocisków typu Tomahawk.
Siły powietrzne USA po raz pierwszy w swojej historii użyły największej, 11-tonowej bomby konwencjonalnej GBU-43, nazwanej od skrótu MOAB “matką wszystkich bomb”. Zrzucono ją na tunele, bunkry i pola minowe używane przez ISIS w dystrykcie Achin w prowincji Nangarhar. Według lokalnych władz eksplozja tej wartej 450 tys. dolarów bomby uśmierciła 92 członków ISIS, w tym kilku komendantów średniego szczebla. Niszcząc fortyfikacje, otworzyła afgańskiej armii drogę w trwającej ofensywie przeciwko ISIS w prowincji Nangarhar.
39-letni Emmanuel Macron wygrał dwie tury wyborów prezydenckich (23 kwietnia i 7 maja). Niezależny kandydat zdobył ostatecznie prawie dwukrotnie więcej głosów (66,1 proc.) niż reprezentująca nacjonalistyczny Front Narodowy Marine Le Pen (33,9 proc.).
Frekwencja w drugiej turze wyborów wyniosła 74,56 proc. i była najniższa od 1969 r. Oddano rekordową liczbę głosów nieważnych i pustych – łącznie 4 mln.
Macron został najmłodszym prezydentem Francji w historii republiki.
23,5 mln osób oddało głos na prezydenta Hasana Rowhaniego, ubiegającego się o reelekcję, a 15,8 mln na Ebrahima Raisiego. Stanowiło to odpowiednio 57 proc. i 38,3 proc. poparcia.
Rowhani uznawany jest za pragmatycznego przywódcę. Po 4 latach rządów ponownie objął urząd prezydenta, wygrywając z Raisim - ultrakonserwatywnym duchownym.
Wenezuela próbuje stawić czoła największemu kryzysowi ekonomicznemu w swojej historii, kiedy inflacja wzrosła o kilkaset procent w porównaniu z poprzednim rokiem. Był to jeden z najbogatszych krajów Ameryki Łacińskiej, aż do czasów rządów nieżyjącego już socjalistycznego prezydenta Hugo Chaveza oraz jego następcy Nicolása Maduro. W kraju od początku kwietnia 2017 r. trwały demonstracje, w których zginęło kilkadziesiąt osób, w sklepach trudno było znaleźć podstawowe produkty spożywcze i tysiące Wenezuelczyków wyemigrowało do pobliskiej Brazylii.
Porozumienie paryskie zostało podpisane w grudniu 2015 r. przez przedstawicieli 195 krajów. Jego celem jest m.in. ograniczenie wzrostu temperatur do 1,5 stopnia Celsjusza ponad poziom przedindustrialny.
Donald Trump ogłosił, że realizuje swoją obietnicę wyborczą i przedkłada interes amerykański nad interesy innych państw. Stwierdził, że porozumienie paryskie jest dobre dla pozostałych krajów, ale nie dla USA. Zadeklarował też chęć wynegocjowania nowego porozumienia korzystnego dla Amerykanów.
Zawodnicy „Los Blancos” jako pierwsi w historii obronili tytuł w Lidze Mistrzów. Od momentu poszerzenia formuły tych najważniejszych rozgrywek na Starym Kontynencie - żadnemu klubowi nie udało się ich wygrać dwukrotnie z rzędu.
Real Madryt zdobył w tym roku również mistrzostwo Hiszpanii, Superpuchar Hiszpanii, Superpuchar Europy i klubowe mistrzostwo świata.
Głównymi autorami sukcesów drużyny byli francuski szkoleniowiec Zinedine Zidane i portugalski napastnik Cristiano Ronaldo. (man)
Po oskarżeniu Kataru o wspieranie terroryzmu oraz zbyt bliskie stosunki z Iranem, Arabia Saudyjska zerwała stosunki dyplomatyczne z tym państwem. Dołączyły do niej również: Egipt, Bahrajn oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie. Konsekwencją była blokada połączeń lądowych, lotniczych i morskich z Katarem. 23 czerwca Katarczycy otrzymali listę 13 żądań, która obejmowała m.in. zamknięcie bazy wojskowej Turcji w Iranie i telewizji Al-Jazeera oraz wydanie wskazanych terrorystów. Nakazy nie zostały jednak zrealizowane.
W wieku 87 lat zmarł Helmut Kohl, premier rządu Nadrenii-Palatynatu, przewodniczący CDU i kanclerz.
16-letni okres jego rządów obejmuje kluczowe wydarzenia związane z kresem zimnej wojny, upadkiem ZSRR, a także zjednoczeniem obu państw niemieckich i Europy. 28 listopada 1989 r., po upadku muru berlińskiego (noc z 9 na 10 listopada), Kohl ogłosił „Dziesięć punktów programowych dot. przezwyciężenia podziału Niemiec i Europy”.
Premier Iraku Hajder al-Abadi ogłosił zwycięstwo nad siłami ISIS i wyzwolenie Mosulu. Po niespełna 10 miesiącach walk między rządowymi i ochotniczymi siłami irackimi, oddziałami kurdyjskich peszmergów a ISIS, Mosul wreszcie został uwolniony spod władzy radykałów.
W tym mieście dżihadyści utworzyli swoją stolicę Iraku i proklamowali w 2014 r. samozwańczy kalifat.
Olbrzymia góra lodowa o powierzchni 6 tys. kilometrów kwadratowych oderwała się od największego Lodowca Szelfowego Larsena w Antarktyce.
W jego skład wchodziły lodowce: Larsen A (najmniejszy), Larsen B i Larsen C (największy). Pęknięcia i powiększające się szczeliny w obrębie Larsena C obserwowano już od kilku lat. Larsen A i Larsen B rozpadły się wcześniej - pierwszy w styczniu 1995 r., drugi w lutym 2002 r.
Shahid Abbasi, były minister handlu oraz ropy naftowej i zasobów naturalnych, został nowym premierem Pakistanu. Zastąpił na tym stanowisku swojego sojusznika, Nawaza Sharifa, zmuszonego do ustąpienia po pozbawieniu go prawa pełnienia funkcji publicznych. Decyzję podjął Sąd Najwyższy, gdy okazało się, że troje dzieci Sharifa powiązanych jest z tzw. Panama Papers.
Sam Abbasi nie cieszy się w kraju nieskazitelną opinią. Pod jego adresem kierowane są zarzuty o korupcję.
Francuski klub Paris Saint-Germain kupił napastnika FC Barcelony Neymara za 222 miliony euro. To najwyższa kwota w historii jaką zapłacono za zawodnika.
W 2013 r. na piłkarskim rynku transferowym za 100 mln euro Real Madryt kupił walijskiego skrzydłowego Garetha Bale’a. Trzy lata później za 105 mln euro do Manchesteru United z Juventusu Turyn przeszedł francuski rozgrywający Paul Pogba.
Neymar da Silva Santos Júnior został najdroższym zawodnikiem w historii piłki nożnej. (man)
Usain Bolt zakończył karierę podczas sztafety 4x100 metrów na lekkoatletycznych mistrzostwach świata w Londynie. Doznał jednak kontuzji, która uniemożliwiła mu samodzielne dotarcie do mety.
Jamajski sprinter w 2009 r. - podczas Mistrzostw Świata w Berlinie - po raz pierwszy wywalczył tytuł mistrza świata na dystansie 100 (9.58 sek.) i 200 metrów (19.19 sek.).
W całej swojej karierze zdobył 8 złotych medali olimpijskich, 11 tytułów mistrza świata i wiele indywidualnych nagród sportowca roku. (man)
Pierwszą detekcję fal grawitacyjnych wykonano w Hanford za pomocą kilku anten w kształcie litery L, zwanych LIGO. Monitorują one ściskanie i rozciąganie przestrzeni między parą ustawionych lusterek, kiedy przechodzi tam fala grawitacyjna.
Eksperyment potwierdził istnienie fal, po raz pierwszy zauważonych przez Alberta Einsteina sto lat temu, i zweryfikował naturę czarnych dziur.
W okresie II wojny światowej zginęło na nim niemal 900 marynarzy.
Krążownik został storpedowany przez siły japońskie 30 lipca 1945 r., kiedy wracał z misji dostarczenia elementów bomby atomowej Little Boy do bazy Tinian. Jego zatonięcie było największą katastrofą w historii US Navy.
Pozostałości okrętu znaleziono na dnie Pacyfiku na głębokości ok. 5 486 m.
Amerykańska Agencja Żywności i Leków udzieliła oficjalnej zgody na stosowanie leku Kymriah, który wykorzystuje komórki pacjenta do walki z rakiem.
Leczenie polega na modyfikacji genowej limfocytów T osoby chorej poprzez dodanie nowego genu posiadającego chimeryczne receptory antygenowe (CAR) do niszczenia komórek białaczkowych u pacjenta.
Lek może być stosowany u osób poniżej 25 roku życia. Terapia kosztuje ok. 475 tys. dolarów.
Korea Płn. przeprowadziła próbę użycia bomby wodorowej przeznaczonej do montażu na międzykontynentalnych pociskach balistycznych.
Telewizja północnokoreańska podała, że próba "dwustopniowej broni termojądrowej o bezprecedensowej sile rażenia" zakończyła się sukcesem i była ważnym krokiem na drodze do ukończenia przez Pjongjang programu atomowego.
Służby w USA i Chinach odnotowały dwa wstrząsy sejsmologiczne o magnitudzie 6,3 i 4,6.
19 września Meksyk nawiedziło trzęsienie ziemi o sile 7,1 w skali Richtera. Epicentrum wstrząsów znajdowało się w stanie Puebla, na głębokości 51 km, około 120 km od miasta Meksyk. Odczuli je mieszkańcy stanów: Meksyk, Puebla, Morelos oraz Guerrero. W wyniku trzęsienia ziemi zginęło 370 osób, a ponad 7 tysięcy odniosło obrażenia. Wcześniej, 7 września, miało miejsce trzęsienie ziemi w stanie Chiapas w Meksyku o sile 8,2 w skali Richtera, w wyniku którego poniosło śmierć 98 osób.
Na terenie irackiego regionu autonomicznego Kurdystanu, mimo sprzeciwu rządu w Bagdadzie, odbyło się referendum niepodległościowe.
Głosowanie zostało przeprowadzone w językach: kurdyjskim, arabskim, tureckim i asyryjskim. Głosujący odpowiadali na pytanie: „Czy chcesz, aby region i obszar Kurdystanu poza administracją stał się niezależnym państwem?”. Frekwencja wyniosła 72 proc. Za niepodległością opowiedziało się prawie 93 proc. głosujących.
Powracające prześladowania mniejszości muzułmańskiej Rohingja w Birmie powodują kolejny exodus ludności do sąsiedniego Bangladeszu.
Od 25 sierpnia do końca roku 2017 647 tys. Rohingjów uciekło ze stanu Rakhine (Arakan) na zachodzie Birmy. Opuszczali kraj w obawie o życie i zdrowie. To, co birmańskie wojsko nazwało "operacjami oczyszczania", zostało nazwane przez ONZ "książkowym przykładem czystek etnicznych". W wyniku trwających od dekad prześladowań uciekło już około miliona Rohingjów.
Władze Katalonii przeprowadziły nieuznane przez Madryt referendum niepodległościowe. Przy frekwencji wynoszącej 42,57 proc., 90,09 proc. opowiedziało się za niepodległością. W Barcelonie doszło do starć między policją a zwolennikami secesji. Rannych zostało kilkaset osób. Hiszpania znalazła się w największym kryzysie politycznym od czasów upadku reżimu generała Francisco Franco.
W dziedzinie medycyny nagrodę otrzymali Jeffrey Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young za „odkrycie mechanizmów molekularnych kontrolujących rytm okołodobowy”.
Nobla z fizyki otrzymali Rainer Weiss, Barry Barish i Kip Thorne za „decydujący wkład w detektor LIGO i obserwację fal”.
Nagrodę Nobla z chemii przyznano dla Jacques’a Dubocheta, Joachima Franka i Richardsa Hendersona za „opracowanie mikroskopii krio-elektronowej wysokiej rozdzielczości do ustalania struktury biocząsteczek w roztworze”.
Nagrodę literacką odebrał Kazuo Ishiguro, brytyjski pisarz, autor m.in. powieści „Okruchy dnia”.
Pokojowa Nagroda Nobla została przyznana Międzynarodowej Kampanii na rzecz Zniesienia Broni Nuklearnej za "pracę na rzecz zwrócenia uwagi na katastrofalne skutki humanitarne używania jakiejkolwiek broni nuklearnej i za wysiłki na rzecz uchwalenia traktatu zakazującego takiej broni”.
Z kolei 9 października nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla trafiła w ręce ekonomisty Richarda Thalera. Jest on kolejnym docenionym specjalistą rozwijającym nurt ekonomii behawioralnej.
W październiku pojawiły się publikacje w „The New York Times”, a później w „NBC”, w których kobiety oskarżały producenta o molestowanie.
Zarzuty pod jego adresem pojawiały się już wcześniej. Łącznie 13 kobiet oskarżyło go o gwałt, a 82 – o molestowanie seksualne. Są wśród nich m.in. Gwyneth Paltrow, Angelina Jolie czy Salma Hayek.
Od tamtej pory oskarżenia pojawiły się pod adresem m.in. Dustina Hoffmana czy Kevina Spaceya. Ten ostatni stracił rolę w serialu „House of Cards” i został usunięty z najnowszego filmu Ridleya Scotta. Sprawa Weinsteina stała się pretekstem do powstania globalnej akcji #metoo.
W Nigerii rozpoczęły się masowe, utajnione procesy ponad 2 300 podejrzanych o członkostwo w ugrupowaniu Boko Haram. Ta terrorystyczna bojówka – poza wieloma samobójczymi atakami bombowymi na cywilów i zmuszaniem ich, w tym kobiet i dzieci, do takich zamachów – odpowiedzialna jest także za porwanie prawie 280 dziewcząt ze szkoły w Chibok w 2014 r. Boko Haram w ciągu ośmiu lat swojej działalności doprowadziło do śmierci ponad 20 tys. ludzi.
Prezydent USA Donald Trump podpisał ustawę zabraniającą wykorzystywania oprogramowania Kaspersky Lab w instytucjach federalnych. Rosyjska firma, znana z oprogramowania antywirusowego, została oskarżona o współpracę z rosyjskimi służbami specjalnymi. W październiku media poinformowały, że rosyjscy hakerzy wykradli tajne materiały amerykańskiej NSA przy pomocy oprogramowania Kaspersky.
Prezydent Filipin Rodrigo Duterte w swoim memorandum nakazał policji zakończyć kampanię antynarkotykową i przekazał dowodzenie nad operacją filipińskiej agencji antynarkotykowej (PDEA). Niezwykle brutalna akcja policyjna doprowadziła w ciągu 15 miesięcy do śmierci tysięcy osób, głównie w wyniku zabójstw pozasądowych, i doprowadziła do protestów rządów wielu państw zachodnich.
W stolicy Egiptu doszło do podpisania porozumienia pokojowego między Hamasem a Al-Fatah, które zostało wynegocjowane dzięki pomocy gospodarza rozmów. Umowa kończy trwający dekadę rozłam polityczny i geograficzny pomiędzy dwiema frakcjami palestyńskimi, który rozpoczął się po wygranych wyborach w 2006 r., a potem po siłowym przejęciu Strefy Gazy przez Hamas w 2007 r., który blokował powstanie palestyńskiej państwowości. Podstawowym warunkiem porozumienia było przekazanie władzy w Strefie Gazy władzom Autonomii Palestyńskiej.
Po czterech miesiącach zaciekłych walk Syryjskie Siły Demokratyczne (SDF) odbiły Al-Rakkę, traktowaną jak stolicę ich samozwańczego Państwa Islamskiego, z rąk ISIS. Przejęcie tego miasta, a także wcześniejsza utrata przez ISIS Mosulu, doprowadziły do upadku tzw. kalifatu. Pomimo tych zwycięstw trwały operacje w okolicach Deir ez-Zor, prowadzone zarówno przez armię reżimu Assada przy wsparciu Rosji, jak i niezależnie przez SDF, a także armię iracką po drugiej stronie granicy.
W dniach 18-24 października odbył się XIX zjazd Komunistycznej Partii Chin, na którym prezydent Xi Jinping określił kierunek rozwoju kraju. Nowa era ogłoszona przez głowę państwa ma przemienić Chiny w mocarstwo, które będzie znaczącym graczem na scenie międzynarodowej, przewodzącym w sprawach: politycznych, gospodarczych, militarnych i ekologicznych. Prezydent zapowiedział także koniec modelu „jedno państwo, dwa systemy” i umocnienie władzy partii komunistycznej w kraju.
W Bangkoku odbyły się wielkie uroczystości pogrzebowe króla Ramy IX, który zmarł 13 października 2016 r. W procesji i ceremonii kremacji wzięło udział około ćwierć miliona osób, w tym król Rama X, syn zmarłego monarchy, i generałowie sprawujący de facto władzę w państwie.
Mimo zapowiedzi do dziś nie odbyła się oficjalna koronacja Ramy X, który przyjął koronę w 2016 r. po śmierci ojca. Stawia to pod znakiem zapytania przyszłość monarchii i jej rolę w kraju.
W odpowiedzi na ogłoszenie niepodległości przez parlament Katalonii, hiszpański Senat zatwierdził wprowadzenie art. 155. konstytucji, który pozwala zawiesić prawa autonomicznych regionów. W myśl artykułu odwołano władze Katalonii i wyznaczono nowe wybory na 21 grudnia 2017 r. Władze Hiszpanii aresztowały też kilku liderów ruchu separatystycznego. W wyborach 21 grudnia frekwencja wyniosła niemal 82 proc. Pierwsze miejsce zajęła Partia Obywatelska opowiadająca się za integralnością terytorialną Hiszpanii. Jednak zwolennicy separatyzmu zdobyli w nowym parlamencie 70 z 135 miejsc, otrzymując tym samym większość.
Prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew podpisał dekret o stopniowym przejściu z cyrylicy na alfabet łaciński. Uzasadnił tę zmianę potrzebą modernizacji kraju. Jego zdaniem alfabet łaciński to język technologii i nauki. Komentatorzy uważają, że ma to być "ukłon w stronę Zachodu".
W nowym alfabecie znajdą się 32 litery. Zmiany będą wprowadzone stopniowo i zakończą się w 2025 r.
Poziom dwutlenku węgla w atmosferze jest obecnie o 145 proc. wyższy niż przed rewolucją przemysłową.
Jego koncentracja znajduje się na poziomie 400 ppm (od 2015 do 2016 r. wzrosła z 400 do 403,3 ppm). Naukowcy tłumaczą, że świat nigdy dotąd nie doświadczył takiego podwyższenia poziomu CO2.
Tak duży wzrost jest wynikiem działalności ludzkiej, a w 2016 r. przyczyniło się do tego także zjawisko El Nino. Może to doprowadzić do “poważnych zakłóceń ekologicznych i ekonomicznych”, czytamy w raporcie.
Prezydent Uhuru Kenyatta otrzymał 98,2 proc. głosów i został wybrany na drugą kadencję.
Po pierwszym głosowaniu, w którym wzięło udział 80 proc. mieszkańców Kenii, Sąd Najwyższy zdecydował o unieważnieniu wyborów ze względu na niezgodność ich przebiegu z konstytucją. Decyzja ta była pierwszą tego typu w historii politycznej Afryki.
Kolejne głosowanie, zbojkotowane przez kontrkandydata Railę Odingę, też budziło wątpliwości, ale zostało uznane. Frekwencja wyborcza wyniosła zaledwie 38,8 proc.
13,4 mln dokumentów wypłynęło z firm zajmujących się optymalizacją podatkową. Dane ujawniły transfery pieniężne do 19 rajów podatkowych (m.in. na Bermudach, Barbados, Wyspach Cooka) dokonywane przez 120 polityków, biznesmenów, sportowców i celebrytów od lat 70. W grupie tej znalazła się królowa Elżbieta II, członkowie gabinetu Donalda Trumpa i doradcy Justina Trudeau.
Afera została ujawniona przez międzynarodowy zespół dziennikarzy śledczych ICIJ.
Wstrząsy o sile 7,3 w skali Richtera spowodowały śmierć co najmniej 530 osób, a ponad 7 tys. zostało rannych.
Epicentrum znajdowało się 31 km na południowy zachód od miasta Halabdża w muhafazie (prowincji) As-Sulajmanijja na północnym wschodzie Iraku, na granicy z Iranem. Skutki wstrząsu odnotowano w 14 prowincjach.
Pod względem liczby ofiar śmiertelnych było to najtragiczniejsze trzęsienie ziemi w tym regionie od ponad 10 lat.
Sytuacja jest alarmująca w kwestiach dostępności do wody pitnej per capita (na świecie zmalała o 26 proc.), wylesienia, malejącej liczby ssaków i emisji gazów cieplarnianych. Naukowcy uważają, że większość zidentyfikowanych już wcześniej zagrożeń nie ustała, a ogromna część z nich uległa zwiększeniu.
Oświadczenie 15 tys. naukowców ze 184 krajów zostało opublikowane w czasopiśmie „BioScience” i jest kolejnym po „Ostrzeżeniach naukowców świata dla ludzkości” z 1992 r.
W nocy z 14 na 15 listopada obalono prezydenta Roberta Mugabego, który rządził krajem przez 37 lat.
W obawie przed utratą władzy Mugabe pozbywał się przeciwników politycznych, również ze swojej partii Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe - Front Patriotyczny (ZANU-PF). Za bezpośrednią przyczynę puczu uważa się odwołanie ze stanowiska wicepremiera Emmersona Mnangagwy, mającego poparcie armii. Pod presją wojska i partii, 93-letni Mugabe zrezygnował ze stanowiska głowy państwa.
Do czasu przyszłorocznych wyborów Mnangagwa będzie pełnił obowiązki prezydenta.
Korei Północnej udało się dokonać trzeciej, z ogólnej liczby 20, próby wystrzelenia pocisku balistycznego, który przebył 960 kilometrów i wylądował u wybrzeży Japonii. Mimo ogłoszenia przez północnokoreańską telewizję zrealizowania programu broni nuklearnej i zbudowania międzykontynentalnego pocisku balistycznego zdolnego osiągnąć dowolny punkt w USA, analitycy są sceptyczni, by taki program został ukończony i Korea Północna osiągnęła możliwość przenoszenia ładunków nuklearnych za pomocą pocisków balistycznych.
29 listopada odbyła się ostatnia rozprawa Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii. Podczas procesu apelacyjnego grupy sześciu chorwackich przywódców, były generał Slobodan Praljak, nie zgadzając się z wyrokiem 20 lat więzienia, wypił truciznę na sali sądowej. Tydzień wcześniej były serbski komendant Ratko Mladić, okrzyknięty „rzeźnikiem Bośni”, został skazany na dożywotnią karę więzienia. Po ponad 20 latach pracy i postawieniu 161 osób w stan oskarżenia Trybunał zaprzestał swojej działalności z końcem 2017 r.
W Hondurasie doszło do krwawych zamieszek po wyborach prezydenckich, gdy Salvador Nasralla oskarżył władze kraju o zmanipulowanie wyników na korzyść Juana Orlanda Hernandeza, urzędującego prezydenta. 25 proc. głosów, oddano, kiedy nastąpiła awaria systemu informatycznego i właśnie w tym czasie Nasralla stracił prowadzenie nad swoim rywalem. Głosowanie, dzięki któremu obecny prezydent zdobył około 30 tys. głosów przewagi, zostało skrytykowane przez Organizację Narodów Zjednoczonych i Unię Europejską. W wyniku zamieszek w Hondurasie zginęło 14 osób, a wielu ludzi doznało obrażeń.
Donald Trump podjął decyzję o wycofaniu się USA z Deklaracji Nowojorskiej. Swoją decyzję argumentował sprzecznością z polityką imigracyjną i uchodźczą, a także z amerykańską suwerennością.
Deklaracja Nowojorska, przyjęta jednogłośnie przez 193 państwa należące do Zgromadzenia Ogólnego ONZ, ma na celu wzmocnienie i koordynację międzynarodowych starań o poprawę losu uchodźców i migrantów.
Donald Trump uznał Jerozolimę za stolicę Izraela i zapowiedział przeniesienie tam ambasady USA.
Decyzja prezydenta wywołała sprzeciw przywódcy Autonomii Palestyńskiej Mahmuda Abbasa, który oświadczył, że Jerozolima jest wyłączną stolicą Palestyny. Dezaprobatę wyraziły również m.in. Turcja, Iran i Maroko.
Natomiast władze Izraela określiły uznanie stolicy jako historyczny przełom i ważny krok na drodze do pokoju.
Na szczycie UE w Brukseli podjęto decyzję o przedłużeniu sankcji nałożonych na Rosję do 31 lipca 2018 r. Wprowadzono je 31 lipca 2014 r., jako odpowiedź na działania destabilizujące sytuację na Ukrainie. Dotyczą one sektorów: finansowego, energetycznego i obronnego. Od marca 2015 r. wycofanie sankcji zostało uzależnione od realizacji porozumień mińskich, które powinny zakończyć wojnę na Donbasie. Jeżeli to nie nastąpi, sankcje będą regularnie przedłużane co pół roku.
Po 9 miesiącach negocjacji przywódcy krajów członkowskich Unii Europejskiej uznali postęp fazy pierwszej za zadowalający i przystali na wspólną propozycję negocjatorów brytyjskich i unijnych o przejściu do fazy drugiej. Główne kwestie negocjowane w fazie pierwszej to: prawa obywateli żyjących po dwóch stronach granicy, kwota, jaką Wielka Brytania ma wpłacić UE oraz jak uniknąć zamknięcia granicy pomiędzy Irlandią a Irlandią Północną. Nie zostały one do końca ustalone, mimo to negocjacje przeszły do fazy drugiej.
Po raz pierwszy na świecie do leczenia guza mózgu wykorzystano metodę wewnątrznaczyniowego podania leku bezpośrednio w tętnice guza. Na taką precyzję pozwoliło zastosowanie rezonansu magnetycznego. Już po trzech dniach od zabiegu zauważono zmniejszenie guza o 5 mm. Operację na 39-letniej pacjentce w listopadzie 2017 r. wykonali dr Michał Zawadzki i prof. Mirosław Janowski w Szpitalu Klinicznym MSWiA w Warszawie. O sukcesie zabiegu poinformowano 18 grudnia.
Pierwsze demonstracje rozpoczęły się w Meszhedzie, gdzie kilkuset młodych Irańczyków wyszło na ulice protestować przeciwko wysokiemu bezrobociu, korupcji i podwyżkom cen podstawowych produktów spożywczych. W ciągu kilku dni protesty rozszerzyły się na inne miasta i nabrały charakteru politycznego. Demonstranci wzywali do obalenia Republiki Islamskiej i ustąpienia ajatollaha Alego Chameneiego – najwyższego przywódcy duchowego Iranu. Co najmniej 21 osób zginęło podczas kilku dni demonstracji, a ponad 1000 zostało aresztowanych przez władze. To najpoważniejsze zamieszki od 2009 r.
Policja w stolicy Iranu ogłosiła koniec aresztowań kobiet za odkrytą głowę, praktykę obowiązującą prawnie od 1979 r., kiedy wprowadzono nakaz noszenia hidżabu.
Muzułmański styl ubioru określony zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn nadal obowiązuje. Teraz w Teheranie kobiety niestosujące się do prawa szariatu, zamiast kar będą kierowane na prowadzone przez policję szkolenia z edukacji islamu, aczkolwiek te, notorycznie łamiące nakaz, mogą zostać skierowane do sądu.
W pozostałych częściach kraju nadal obowiązuje restrykcyjne prawo.
Ten materiał jak wszystkie nasze treści jest darmowy, dzięki dobrowolnym wpłatom od Was.
Dobre dziennikarstwo powinno być dostępne dla wszystkich bez wyjątku - potrzebujemy Twojego wsparcia, by dalej działać.
wzmocnij