Dubrownik – kiedyś jeden z ważniejszych europejskich ośrodków handlowych, dziś – to duży ośrodek turystyczny. Jego zespół miejski został w całości wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Historia Dubrownika jest długa i ciekawa – podlegał cesarstwu bizantyjskiemu, przeżył oblężenie arabskie, był siedzibą biskupa, arcybiskupa i posiadłością Republiki Weneckiej, a także osobnym państwem o nazwie Republika Dubrownicka, zniesionym przez władze napoleońskie. Później te ziemie należały jeszcze do Włoch, Francji i Austrii oraz były częścią Królestwa Jugosławii. Dopiero po jego upadku w 1941 r. powstało Niepodległe Państwo Chorwackie.
Dubrownik nazywany był „niezdobytym miastem”. Masywne mury otaczające starówkę skutecznie go broniły. Miasto zostało zdobyte dopiero w 1806 r. przez wojska napoleońskie. Chodząc jego ulicami, można poczuć się jak we wciągającej grze strategicznej.
Wejdź do środka.
Ta brama to główne wejście do starej, ufortyfikowanej części miasta. Prowadzi do niej kamienny most, pochodzący z 1537 r., przecinający fosę, którą porasta zieleń. W niszy, nad wejściem, stoi niewielka figura św. Błażeja, patrona Dubrownika. W umocnieniach między murem wewnętrznym a zewnętrznym znajduje się gotycki portal z 1460 r.
Dziewiętnastowieczna brama Ploče stoi obok klasztoru Dominikanów i prowadzi do portu. Stąd wywożono i tu przywożono towary ze wszystkich portów Morza Śródziemnego. Prowadzi do niej kamienny, potężny most. Przed nią stoi wieża Asimov. Fosa z kolei oddziela bramę i twierdzę Revelin.
Do miasta prowadzi pięć bram. Co ciekawe, tylko ta została określona pogardliwie „buža”, czyli „dziura”. Jest to po prostu przejście zakończone łukiem, pozbawione ozdób i innych elementów, dlatego budzi takie skojarzenia.
Fort położony jest we wschodniej części murów miejskich Dubrownika, naprzeciwko fortu Revelin. Jego funkcją była obrona portu. Między nim a basztą św. Łukasza, położoną po przeciwnej stronie, rozciągano łańcuch blokujący port. Obecnie mieści się tu Muzeum Morskie, przedstawiające morską historię Dubrownika, oraz oceanarium ze wspaniałymi okazami fauny Morza Śródziemnego, m.in. konikiem morskim.
Okrągły bastion twierdzy bronił kiedyś Kolorinę, najstarszy port Dubrownika. Bokar wraz z położoną od północno-zachodniej strony miasta basztą Minčetą osłaniały Pile, zachodnią bramę do miasta. Twierdza Bokar została wzniesiona w XV w. przez florenckiego architekta Michelozzo Michelozziego.
Średniowieczna baszta Minčeta to najbardziej na północ wysunięta część fortyfikacji Dubrownika. Została zaprojektowana przez Michelozza Michelozziego w 1461 r. i ukończona trzy lata później. To najczęściej odwiedzana budowla obronna w Dubrowniku. Monumentalną, półokrągłą basztę wieńczy druga, mniejsza, z otworami strzelniczymi dla dział na górze.
Fort w zespole umocnień Dubrownika, położony na zewnątrz murów miejskich, na skalistym półwyspie Lovrijenac, między zatokami Uvala Kolorina i Uvala Pile. Nazywany jest często „dubrownickim Gibraltarem”. Potężna, kamienna budowla, niegdyś tak trudna do zdobycia, dziś jest chętnie odwiedzana przez tłumy turystów. To jedno z najbardziej imponujących miejsc w Dubrowniku, które urosło do rangi symbolu miasta. Fort zbudowany został na ogromnej, 37-metrowej skale ze zjawiskowym widokiem na morze. Pierwszą i najważniejszą funkcją twierdzy była obrona zachodniej części miasta zarówno przed atakiem z lądu, jak i z morza.
Wybudowana w 1549 r. twierdza Revelin jest ostatnią z powstałych tu budowli obronnych. Ma potężne mury na planie pięcioboku, zamykające trzy duże sale i taras. W momentach zagrożenia przynoszono tu skarby i dzieła sztuki. Została wzniesiona według projektu hiszpańskiego architekta Antonia Ferramolina. W twierdzy znajdują się wspaniałe wnętrza, w których był ratusz i skarbiec państwowy. Przed budowlą, w kierunku morza, rozciąga się taras z otwartym widokiem na port.
Mury obronne są symbolem miasta i roztacza się z nich wspaniały widok na okolicę. Wybudowane w X w., zostały rozbudowane w XIII w. Mury i wały są imponujące – mają 1 940 m długości, a w niektórych miejscach dochodzą nawet do 25 m wysokości. Od strony lądu wzmocnione są murem z 10 półokrągłymi bastionami. Od strony Morza Adriatyckiego broniły miasta i portu wieże oraz twierdza św. Jana. Ten system obronny wzmacniały od wschodu twierdza Revelin i od zachodu fort Lovrijenac.
To ulubione miejsce spotkań mieszkańców Dubrownika i turystów. Szesnastoboczna studnia jest jednym z najbardziej charakterystycznych zabytków miasta. Znajduje się na placu tuż przy bramie Pile. Powstawała w latach 1438-1444 według planów neapolitańskiego architekta Onofria della Cavy, który zaprojektował system wodociągowy miasta. Studnia miała kiedyś dwie kondygnacje, ale górna część została zniszczona w czasie trzęsienia ziemi w 1667 r.
W 1438 r. Onofrio della Cava zaprojektował również Małą Studnię Onufrego, która razem z Wielką Studnią Onufrego tworzą dubrownicki system wodociągowego. Jej zdobienia wykonał rzeźbiarz Petar Martinov. Mała fontanna położona jest w centrum Dubrownika, obok budynku Głównej Straży, czyli policji, przy ul. Stradun. Jej rolą było zaopatrywanie w wodę targowiska na pl. Luža. W średniowieczu ze studni mogli korzystali tylko chrześcijanie. Nieopodal znajdowała się natomiast żydowska fontanna.
Średniowieczna kolumna Rolanda, rycerza znanego z „Pieśni o Rolandzie”, położona jest na pl. Luža w Dubrowniku. Została wzniesiona w 1419 r. Posągi Rolanda były w średniowieczu znakami wolności i budowano je w wielu europejskich miastach, nazwanych miastami Rolanda. Symbolizowały niezależność miasta, prawo do wolnego handlu oraz własnej jurysdykcji. Kolumna Rolanda symbolizowała niezależność Dubrownika od Republiki Weneckiej.
Stary port w Dubrowniku, malowniczo położony nad zatoką, od południa i zachodu graniczy z murami miejskimi. Cumuje tam bardzo wiele łodzi, jachtów i żaglówek oraz statków wycieczkowych, które płyną na wyspy: Mljet, Lokrum i Wyspy Elafickie. Najlepszy widok na port rozciąga się z murów obronnych.
Ul. Puča kończy się i przechodzi w pl. Gundulićeva. Powstał on w wyniku wielkiego trzęsienia ziemi z 1667 r. Domy, które pierwotnie znajdowały się w tym miejscu, zamieniły się w gruzy. Dziś na środku placu stoi posąg poety Ivana Gundulića, znanego z poematu „Osman”, sławiącego walki pod Chocimiem, dzieło rzeźbiarza Iwana Rendića. W 1893 r. na placu stanęła też mała fontanna, darowizna od dobroczyńcy, pana Amerlinga.
Pałac Rektorów był przez stulecia siedzibą najważniejszych instytucji rządowych. Spotykali się tu członkowie rządu, a stojący na ich czele rektor mieszkał tam przez miesiąc swojej kadencji. Budynek powstał na początku XV w. w miejscu średniowiecznej fortecy. W salach pałacu mieści się obecnie Muzeum Dubrownika, poświęcone historii miasta.
Pałac Sponza znajduje się w północnej stronie pl. Luža. Został wybudowany w XVI w. Wówczas mieściła się tam mennica, a obecnie znajduje się Archiwum Państwowe, nad wejściem którego widnieje napis: „Zakazano nam oszukiwać i fałszować miary – siebie oceniam, skoro Bóg zapłatę odmierza”. Pałac posiada cechy stylów gotyckiego i renesansowego oraz piękne, gotyckie okna. Jest jedną z nielicznych budowli, która przetrwała trzęsienie ziemi w 1667 r. w niemal nienaruszonym stanie.
Wieża zegarowa z czterema dzwonami pochodzi z 1444 r. Dawały one sygnał mieszkańcom i ostrzegały przed nadchodzącym niebezpieczeństwem. Były też sygnałem, zwołującym Wielką Radę. Na wieży tej znajduje się zegar i „złota kula”, które wskazują czas i fazy księżyca. W czasie trzęsienia ziemi w 1667 r. konstrukcja wieży poważnie ucierpiała i jej naprawianie było nieopłacalne. W 1929 r. została rozebrana i zbudowana na nowo.
Szeroka ulica nazwana Stradun albo Placa, przecinająca miasto ze wschodu na zachód, ma ok. 300 m długości. Powstała w XII w. po zasypaniu kanału oddzielającego wyspę od stałego lądu. Ulicę wybrukowano w 1468 r., a po trzęsieniu ziemi w 1667 r., powstał do niej ciąg kamiennej zabudowy. Dziś tętni życiem kawiarni, barów i jest dobrym miejscem do spędzania czasu, szczególnie wieczorami.
Z lewej strony bramy Pile znajduje się mały, renesansowy kościół Zbawiciela. Odchodzi od niego alejka spacerowa, biegnąca wzdłuż murów miejskich. Kościół powstawał w latach 1520-1528, jako pierwsza budowla przy Stradun. Został ufundowany z wdzięczności za uratowanie miasta przed trzęsieniem ziemi w 1520 r. Przetrwał też wielkie trzęsienie z 1667 r. W środku świątyni znajduje się obraz „Wniebowstąpienie” namalowany przez Pietra Antonia z Urbino w 1527 r.
Budowa klasztoru Franciszkanów trwała długo – rozpoczęła się w 1317 r., a została ukończona w wieku następnym. Po trzęsieniu ziemi w 1667 r. klasztor odbudowano w stylu barokowym. W kapitularzu znajduje się Muzeum Franciszkańskie, a w nim dzieła sztuki sakralnej i narzędzia z laboratorium farmaceutycznego. W klasztorze jest także biblioteka z cennym księgozbiorem – rękopisami dotyczącymi dziejów Dubrownika o wielkiej wartości historycznej.
Barokowy kościół św. Błażeja został zbudowany na pl. Luža, w miejscu romańskiej świątyni z XIV w. Był kilkakrotnie przebudowywany w wyniku zniszczeń, którym uległ podczas trzęsień ziemi (w 1667 r. i 1979 r.) oraz pożaru z 1706 r. Został także uszkodzony w latach 1991-1992, w wyniku wojny w Chorwacji. Zachowało się w nim wiele dzieł barokowych. W ołtarzu głównym znajduje się pozłacana figura św. Błażeja, przedstawiająca świętego z makietą miasta sprzed 1667 r. w ręku.
Katedra została stworzona przez rzymskich architektów po trzęsieniu ziemi w 1667 r. w miejscu romańskiego kościoła, zbudowanego – jak mówi legenda – przez angielskiego króla Ryszarda Lwie Serce w podziękowaniu za ocalenie w drodze powrotnej z wyprawy krzyżowej. Wówczas jego statek rozbił się o wyspę Lokrum. Katedra reprezentuje styl barokowy. W jej wnętrzu znajduje się wiele cennych malowideł m.in. oryginalny obraz Tycjana, piękne ołtarze i skarbiec.
Klasztor należy do zgromadzenia dominikanów. Założono go w 1225 r. Dziś ciągnie się wzdłuż murów miejskich jako kompleks budynków, w którego skład wchodzą: kościół św. Dominika, dzwonnica, klasztor (od strony północnej) oraz trzy skrzydła, zamykające klasztorne krużganki. Na środku dziedzińca znajduje się kamienna fontanna z XVI w.
Od bramy Ploće na lewo biegnie między murami wąska ulica, która prowadzi do Rozaria – kościoła i klasztoru Dominikanów. Klasztor odgrywa bardzo ważną rolę w życiu kulturalnym miasta. Został zbudowany w 1348 r. i łączy style gotycki, romański i renesansowy. Budowali go najznakomitsi architekci i rzeźbiarze. Musiał jednak zostać przebudowany po trzęsieniu ziemi w 1667 r. Gotycką dzwonnicę zbudował dominikanin Fra Stefano. Do kościoła prowadzą długie schody z kamienną balustradą. Pomieszczenia klasztorne skupione są wokół gotyckich krużganków. W środku znajduje się Muzeum Dominikańskie.
Na południe, w pobliżu Wielkiej Fontanny Onufrego, stoi dawny żeński klasztor św. Klary, który powstał na przełomie XIII i XIV w. W 1434 r. w skrzydle klasztoru utworzono jeden z pierwszych na świecie sierocińców. Kiedy w 1806 r. do Dubrownika wkroczyły wojska napoleońskie, klasztor został rozwiązany, a w jego pomieszczeniach zorganizowano zbrojownię, zamienioną później na stajnie. Obecnie znajduje się tu restauracja i jedna z najczęściej odwiedzanych przez turystów... toalet (płatna).
Schowany za klasztorem Franciszkanów. Pierwsza świątynia w tym miejscu powstała już w VI w. Rozbudowano ją w barokowym stylu w XVII w. Obecnie mieści się tutaj żeński klasztor Franciszkanek oraz muzeum z ekspozycją liturgiczną. Zwiedzać je można tylko po wcześniejszej rezerwacji. To jedna z najstarszych budowli w Dubrowniku (z XI w.).
Do pięknego i okazałego kościoła Zwiastowania NMP przylega bezpośrednio zdecydowanie skromniejszy kościół św. Łukasza, który powstał w XV w., w miejscu kaplicy z ok. X w. Wybudowany został w stylu gotyckim. Ostatnia jego przebudowa odbyła się w 1787 r. Budynek świątyni zwieńczony jest dzwonnicą. Za nim znajduje się jedno z wejść na mury obronne.
Trzynawowy, z prostokątną absydą, kościół św. Dominika. Jego budowę rozpoczęto w 1301 r., ale wielokrotnie go przebudowywano, dlaczego łączy style: romański, renesansowy, gotycki i barokowy. Ucierpiał podczas wielkiego trzęsienia ziemi w 1667 r. W tym samym wieku przebudowano go w stylu barokowym. Wewnątrz świątyni znajdują się siedemnastowieczny ołtarz ku chwale wszystkich świętych oraz obrazy dalmackiego malarza Giorgio Schiavonego (właściwie Juraja Culinovica lub Giorgio Culinovica). W jednym z dwu drewnianych ołtarzy wisi obraz „Obrzezanie Pańskie” malarza Iacopo Nigretiego (Palmy mł.). Do kościoła przylega Dom Marina Držicia – muzeum poświęcone pracy i życiu tego znanego, chorwackiego dramaturga.
Jednonawowy, jezuicki kościół św. Ignacego, wzniesiony został jako barokowy. Jego budowa zakończyła się w 1725 r., dla wiernych został zaś otwarty w 1729 r. Fasada świątyni wzorowana jest na kościele św. Ignacego w Rzymie. W jej wnętrzu znajdują się barokowe freski ze scenami z życia św. Ignacego Loyoli. Kościół znajduje się na pl. Poljana R. Boškoviča, na który wchodzi się monumentalnymi schodami, wzorowanymi na Schodach Hiszpańskich z Rzymu, zbudowanymi w 1738 r. W 1885 r. w świątyni stworzono model groty poświęcony Matce Bożej z Lourdes, który jest jednym z najstarszych tego typu obiektów kultowych w Europie.
