Świętowanie

– Jak zawsze w życiu każda przyczyna wywołuje skutek. A skutkiem codziennego życia w społeczności jest świętowanie – wyjaśnia Jaime Martínez Luna. La fiesta, czyli święto, jest czwartym filarem koncepcji wspólnoty. – Świętowanie jest domknięciem cyklu – dodaje Luna.

W wielu wioskach uroczystości odbywają się w ważne dni zbioru żniw, jednak najczęściej są one związane z imionami świętych patronów lokalnych kościołów lub dzielnic. Zgromadzenie przydziela zadania poszczególnym komitetom i decyduje, kto weźmie w nich udział oraz w jaki sposób będzie uczestniczył w przygotowaniach do uroczystości. To dla wszystkich okazja, aby odpocząć od codziennego życia i zapomnieć o problemach, przed którymi stoi społeczność.

Guelaguetza – wzajemna pomoc

Guelaguetza, czyli wzajemna pomoc, jest ważną częścią organizacji uroczystości, chociaż nie rzuca się w oczy postronnym obserwatorom. W języku Zapoteków guelaguetza oznacza prezent lub ofiarę. Jest to akt polegający na dawaniu, a obdarowany zawsze powinien się zrewanżować. Wszystkie uroczystości w Oaxaca dochodzą do skutku dzięki takiemu schematowi wymiany: od tych odbywających się na poziomie rodzinnym po święta całej wioski. Każdy pomaga tyle, ile jest w stanie. Niektórzy przynoszą kukurydzę, inni oferują świeże tortille (tradycyjny placek, zwykle zrobiony z kukurydzy), a lokalne zespoły przygrywają podczas uroczystości, przeważnie bez wynagrodzenia. Emigranci wysyłają pieniądze lub pożywienie, aby również być częścią bawiącej się społeczności.

Kobiety ze społeczności gotują przez wiele dni, aby dla wszystkich starczyło. Świeża żywność na bazie składników organicznych jest nieodłączną częścią rodzimej kultury w Oaxaca. Jest to również sposób na cieszenie się tym, co daje matka natura, jeżeli ludzie potrafią odpowiednio korzystać z jej darów. Prawie każda wioska w czymś się specjalizuje i podkreśla to podczas uroczystości. W Yavesíi kilka dni przed świętem mężczyźni udają się do lasu na polowanie na jelenie. Lokalnym przysmakiem są tamales – zmiażdżona kukurydza z jeleniną, owinięta liściem kukurydzy i gotowana na parze. Często kobiety przygotowują wyszukane pasty zawierające do 32 składników, zwane mole. Każdy region ma swoje przepisy.

Świętowanie to okazja do wspólnego spędzania czasu. – To wyraźne świadectwo, że nasze działania są zgodne. Wspólna zabawa pokazuje zadowolenie społeczności z tego, co udało się razem zrobić – mówi Baltazar, odnosząc się do uroczystości w jego domu.